تفاوت نام تجاری و علامت تجاری چیست؟ نام تجاری بیشتر به عنوان یک عنوان یا اسم رسمی برای شناسایی یک کسب و کار یا محصولات آن در نظر گرفته می شود، در حالی که علامت تجاری می تواند شامل لوگو، نماد، طرح یا حتی ترکیبی از عناصر بصری باشد که هویت یک محصول یا خدمات را از دیگران متمایز می سازد.
شناخت درست تفاوت نام تجاری و علامت تجاری برای مدیران کسب و کار، وکلا و حتی مشتریان اهمیت ویژه ای دارد. زیرا هر کدام در ثبت، محافظت قانونی و حتی بازاریابی نقش متفاوتی ایفا می کنند. در این مقاله از تکسفیر به بررسی دقیق این دو مفهوم، کاربردهای آن ها و نکات قانونی مرتبط خواهیم پرداخت.
تفاوت نام تجاری و علامت تجاری
در زمان ثبت برند و یا خرید برند آماده داشته باشید باید فرق بین بند و علامت تجاری بدانید. در زبان روزمره وقتی صحبت از خرید یا انتخاب یک محصول می شود، اغلب واژه “برند” به گوش می رسد. افراد تصور می کنند برند همان نام تجاری یا علامت تجاری است. اما اگر دقیق تر نگاه کنیم، تفاوت نام تجاری و علامت تجاری بسیار جدی است و نمی توان آن ها را به جای هم به کار برد.
برند در حقیقت یک مفهوم کلی است که شامل مجموعه ای از عناصر ذهنی و عاطفی در ذهن مشتری می شود. وقتی فردی نامی مانند “کوکاکولا” را می شنود، تنها به یاد نوشابه نمی افتد بلکه کیفیت، حس نوستالژی و حتی تجربه مصرف نیز در ذهن او تداعی می شود.
در مقابل نام تجاری یک عنوان رسمی و حقوقی است که به صورت قانونی ثبت می شود و صرفاً برای شناسایی شرکت یا محصول در اسناد و فعالیت های رسمی کاربرد دارد. اما علامت تجاری ابزاری بصری و قابل رؤیت است که به صورت مستقیم روی کالا، بسته بندی یا تبلیغات ظاهر می شود و باعث تمایز آن از رقبا می گردد.
از منظر قانونی نیز تفاوت نام تجاری و علامت تجاری به خوبی مشخص است. طبق ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، نام تجاری به عنوان اسم یا عنوان یک شخص حقیقی یا حقوقی تعریف شده است، در حالی که علامت تجاری هر نشانه قابل رویتی است که امکان تمایز کالاها یا خدمات را فراهم آورد.
تعریف علامت تجاری
علامت تجاری به هر نشانه ای گفته می شود که قابلیت متمایز کردن محصولات یا خدمات یک فرد یا شرکت را داشته باشد. این نشانه می تواند شامل حروف، کلمات، اعداد، تصاویر یا ترکیبی از آن ها باشد. اهمیت این موضوع در آن است که علامت تجاری نقش اصلی را در ایجاد تمایز در بازار ایفا می کند. وقتی شما وارد فروشگاهی می شوید و در میان قفسه ها به دنبال محصولی خاص هستید، در واقع علامت تجاری است که شما را راهنمایی می کند. مثلاً نماد تیک معروف نایک (Swoosh) بلافاصله شما را به سمت محصولات این برند هدایت می کند.
به همین دلیل در بازاریابی و استراتژی های تجاری، سرمایه گذاری زیادی روی طراحی و محافظت از علامت تجاری انجام می شود. از سوی دیگر تفاوت نام تجاری و علامت تجاری در اینجا آشکار می شود. نام تجاری فقط یک عنوان است، اما علامت تجاری علاوه بر عنوان می تواند شامل طرح ها، رنگ ها و اشکال نیز باشد. در بسیاری از موارد مشتریان بیش از آنکه نام تجاری را به خاطر بسپارند، علامت تجاری را به یاد می آورند.
تعریف و اهمیت نام تجاری
نام تجاری در واقع همان اسم یا عنوانی است که یک کسب و کار برای معرفی خود انتخاب می کند. این نام می تواند ساده، خلاقانه یا حتی ترکیبی از حروف و اعداد باشد. اهمیت نام تجاری به حدی است که بسیاری از شرکت ها میلیون ها دلار برای انتخاب و ثبت یک نام مناسب هزینه می کنند. برای نمونه شرکت “Apple” با انتخاب نامی ساده اما خاص توانسته است هویتی قدرتمند در ذهن مشتریان ایجاد کند.
همچنین “پفک نمکی” در ایران نمونه ای از یک نام تجاری ثبت شده است که حتی به یک اصطلاح عمومی در فرهنگ مصرف کنندگان تبدیل شده است. تفاوت نام تجاری و علامت تجاری در این بخش نیز مشخص می شود. نام تجاری صرفاً یک واژه یا عبارت است که در اسناد رسمی و تبلیغات به کار می رود، اما علامت تجاری می تواند شامل شکل و شمایل بصری باشد که به سرعت در ذهن مخاطب جای می گیرد. به همین دلیل است که بسیاری از شرکت ها همزمان روی هر دو حوزه سرمایه گذاری می کنند.
بیشتر بخوانید: برای اطلاع از نحوه ثبت برند و نام تجاری مقاله ثبت برند گام به گام را بخوانید.
مقایسه نام تجاری و علامت تجاری در مفهوم
- نام تجاری
نام تجاری بیشتر جنبه نوشتاری و کلامی دارد و به عنوان عنوان یا عبارتی شناخته می شود که هویت یک شرکت یا محصول را معرفی می کند. این نام می تواند شامل کلمات، ترکیبی از حروف یا حتی اعداد باشد و هدف اصلی آن شناسایی و تمایز کسب و کار از رقبا است. برای مثال وقتی نامی مانند «Apple» یا «Nike» شنیده می شود، مشتریان بلافاصله آن را با محصولات خاصی مرتبط می کنند. - علامت تجاری
علامت تجاری بیشتر ماهیت دیداری دارد و می تواند شامل نمادها، لوگوها، طرح ها یا ترکیبی از این عناصر باشد. این علامت روی کالا، بسته بندی یا تبلیغات ظاهر می شود و باعث می شود مشتری در یک نگاه، محصول یا خدمات را تشخیص دهد. لوگوی «Swoosh» نایک نمونه بارزی از علامت تجاری است که حتی بدون نام، هویت شرکت را نمایان می سازد.
تفاوت نام تجاری و علامت تجاری در حقوق مالکیت فکری
- نام تجاری
نام تجاری در حقوق مالکیت فکری عنوانی است که می تواند با استفاده مستمر و طولانی مدت در بازار جایگاه پیدا کند. هرچند استفاده طولانی مدت تا حدی حمایت قانونی ایجاد می کند، اما ثبت نام تجاری باعث تقویت و تثبیت این حمایت می شود. در غیر این صورت، امکان دارد اشخاص دیگر ادعاهایی درباره مالکیت آن مطرح کنند. - علامت تجاری
علامت تجاری بیشتر به ثبت بستگی دارد. در صورتی که یک علامت تجاری ثبت نشود، شخص دیگری می تواند آن را به نام خود به ثبت برساند و حقوق قانونی آن را به دست آورد. بنابراین ثبت علامت تجاری تنها راه مطمئن برای حفاظت از این دارایی معنوی است. این موضوع اهمیت علامت تجاری را در استراتژی های مالکیت فکری به خوبی نشان می دهد.
مقایسه نام تجاری و علامت تجاری در کاربرد
- نام تجاری
بیشتر به صورت یک عنوان یا عبارت نوشتاری به کار می رود و برای معرفی رسمی شرکت یا محصول استفاده می شود. جایگاه اصلی آن در اسناد رسمی، قراردادها، تبلیغات نوشتاری و حتی کارت های ویزیت است. - علامت تجاری
بیشتر جنبه بصری دارد و روی محصولات، بسته بندی ها، تبلیغات گرافیکی و هر آنچه که به سرعت دیده شود ظاهر می شود. این علامت با لوگوها، نمادها و رنگ ها باعث شناسایی سریع تر محصول در بازار می شود.
نتیجه گیری
تفاوت نام تجاری و علامت تجاری بسیار بنیادی است و نباید این دو اصطلاح را به جای هم به کار برد. نام تجاری عنوان یا اسمی است که برای شناسایی یک کسب و کار انتخاب می شود و بیشتر در اسناد رسمی و تبلیغات نوشتاری کاربرد دارد. در مقابل علامت تجاری شامل نمادها، لوگوها یا طرح هایی است که نقش اصلی را در تمایز بصری محصولات و خدمات در بازار ایفا می کند. شناخت این تفاوت ها برای هر کسب و کار، کارآفرین و حتی مصرف کننده ضروری است. زیرا تنها با درک درست می توان از حقوق قانونی خود محافظت کرد و استراتژی های بازاریابی موفقی طراحی نمود.
